Staffing a mobbing – trzy oblicza przemocy w pracy

W pracy spędzamy sporą część życia, dlatego atmosfera w zespole ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia i poczucia bezpieczeństwa. Niestety, nie zawsze relacje układają się harmonijnie. O mobbingu słyszało już wielu pracowników i pracodawców. To pojęcie zostało nawet wpisane do polskiego Kodeksu pracy, ponieważ konsekwencje takich działań są poważne i wymagają ochrony prawnej. Obok klasycznego mobbingu istnieje jednak mniej znane zjawisko – staffing. Choć bywa mylony z mobbingiem, różni się od niego kierunkiem działań.

Mobbing – różne kierunki działań

Najprościej rzecz ujmując, mobbing to długotrwałe, powtarzające się zachowania mające na celu poniżenie, ośmieszenie lub zastraszenie pracownika. Wyróżnia się kilka form:

• Mobbing pionowy – klasyczny przykład, gdy przełożony wykorzystuje swoją władzę wobec podwładnego, stosując krytykę, izolowanie z zespołu czy odbieranie poczucia kompetencji.

• Mobbing poziomy – nękanie między współpracownikami na równorzędnych stanowiskach, zwany też mobbingiem równorzędnym. Objawia się konfliktami, plotkami, sabotowaniem pracy czy wykluczaniem z grupy.

• Staffing – czyli mobbing „od dołu”, kiedy grupa pracowników wywiera presję na swojego przełożonego, podważa jego decyzje, ośmiesza go lub ignoruje polecenia, dążąc do osłabienia jego autorytetu i ewentualnej rezygnacji ze stanowiska.

Co je łączy?

Choć kierunek działań się różni, wszystkie te zjawiska mają wspólne cechy:

• są długotrwałe i systematyczne,

• prowadzą do pogorszenia zdrowia psychicznego ofiary, izolacji i wypalenia zawodowego,

• negatywnie wpływają na kulturę organizacyjną, obniżają efektywność zespołu i zwiększają rotację pracowników.

Co je odróżnia?

1. Kierunek działań:

   • Mobbing pionowy: przełożony → pracownik,

   • Mobbing poziomy: pracownik → pracownik,

   • Staffing: pracownicy → przełożony.

2. Pozycja ofiary:

   • W mobbingu pionowym – pracownik, zwykle słabszy hierarchicznie,

   • W mobbingu poziomym – współpracownik na równorzędnym stanowisku,

   • W staffingu – lider lub menedżer, formalnie posiadający władzę, ale faktycznie osamotniony wobec grupy.

3. Cel sprawców:

   • Mobbing pionowy i poziomy: podporządkowanie, upokorzenie lub eliminacja ofiary,

   • Staffing: podważenie autorytetu szefa i doprowadzenie do jego odejścia.

Dlaczego świadomość tych zjawisk jest ważna?

Nie tylko pracownicy potrzebują ochrony. Staffing pokazuje, że liderzy również mogą być narażeni na destrukcyjne mechanizmy grupowe. Rozpoznanie różnych typów mobbingu pozwala lepiej zrozumieć dynamikę zespołu i reagować zanim napięcia przerodzą się w poważny konflikt.

Podsumowanie

Mobbing i staffing to różne oblicza przemocy psychicznej w pracy – pionowy, poziomy i odwrotny. Ich konsekwencje są równie dotkliwe zarówno dla jednostki, jak i dla całej organizacji. Dlatego kluczowe jest budowanie kultury pracy opartej na szacunku, otwartej komunikacji i świadomości tego, jak łatwo powstają toksyczne relacje