Zrównoważony rozwój w małych i średnich przedsiębiorstwach

Zrównoważony rozwój to koncepcja, która zyskała ogromne znaczenie w kontekście polityki gospodarczej i środowiskowej. W ostatnich latach regulacje dotyczące ochrony środowiska i odpowiedzialności społecznej stały się istotnym elementem funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Jednocześnie debata nad Europejskim Zielonym Ładem i nowe polityki klimatyczne stawiają przed firmami nowe wyzwania i szanse.

Wymogi prawne dotyczące zrównoważonego rozwoju w MŚP

Regulacje prawne związane ze zrównoważonym rozwojem obejmują szeroki zakres zagadnień, od efektywności energetycznej, przez gospodarkę odpadami, po odpowiedzialne łańcuchy dostaw. W Unii Europejskiej kluczowe akty prawne to m.in.:

• Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) – rozszerzająca obowiązek raportowania niefinansowego na większą liczbę przedsiębiorstw, w tym część MŚP.
• Taksonomia UE – system klasyfikacji działalności gospodarczych, pomagający w identyfikacji zrównoważonych inwestycji.
• Pakiet Fit for 55 – zestaw regulacji dążących do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku.
• Dyrektywa o ekoprojektowaniu – nakładająca wymogi dotyczące efektywności energetycznej produktów i ich żywotności.

Choć duże korporacje są głównymi adresatami tych regulacji, MŚP są często zobligowane do ich wdrażania jako część globalnych łańcuchów dostaw lub poprzez krajowe regulacje.

Wpływ Europejskiego Zielonego Ładu i zmian politycznych

Europejski Zielony Ład zakłada transformację europejskiej gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej do 2050 roku. Wprowadzenie nowych regulacji, jak system handlu uprawnieniami do emisji (ETS), wpływa bezpośrednio na działalność MŚP, zwłaszcza tych z branż energochłonnych. Choć niektóre firmy postrzegają te zmiany jako zagrożenie związane z rosnącymi kosztami operacyjnymi, inne dostrzegają możliwości wynikające z dostępnych funduszy i subsydiów na zielone technologie.

Jednocześnie rosnąca presja społeczna i świadomość ekologiczna konsumentów sprawiają, że zrównoważony rozwój przestaje być jedynie obowiązkiem prawnym, a staje się istotnym elementem strategii biznesowych. Firmy wdrażające proekologiczne rozwiązania mogą zdobywać przewagę konkurencyjną i budować pozytywny wizerunek.

Wpływ polityki Donalda Trumpa na transformację ekologiczną

Polityka Donalda Trumpa, zwłaszcza jego sceptycyzm wobec działań na rzecz klimatu i wycofanie USA z Porozumienia Paryskiego podczas jego prezydentury, miała wpływ na globalną dynamikę transformacji ekologicznej. Jego podejście promujące paliwa kopalne i deregulację środowiskową osłabi tempo zmian w niektórych sektorach gospodarki, zwłaszcza w USA, co pośrednio oddziaływać może na europejskie przedsiębiorstwa mające kontakty handlowe z amerykańskimi partnerami.

Jeśli chodzi o wpływ na MŚP w Europie, polityka Trumpa może wpłynąć na konkurencyjność firm, zwłaszcza w kontekście globalnych łańcuchów dostaw. Brak jednoznacznego wsparcia dla zielonych technologii w USA może ograniczyć inwestycje w tego typu rozwiązania, a jednocześnie zwiększyć presję na europejskie przedsiębiorstwa, które musiały dostosować się do bardziej rygorystycznych regulacji unijnych.

Refleksje i przyszłość w kontekście zrównoważonego rozwoju

Zmiany polityczne, w tym debata nad kosztami i skutkami Zielonego Ładu, budzą kontrowersje, zwłaszcza wśród przedsiębiorców obawiających się wzrostu obciążeń regulacyjnych. Istnieje potrzeba większego wsparcia dla MŚP, zarówno poprzez ulgi podatkowe, jak i dostęp do finansowania na zielone inwestycje. Kluczowe będzie także uproszczenie procedur i dostosowanie regulacji do możliwości mniejszych firm.

W perspektywie długoterminowej, MŚP mogą skorzystać na transformacji ekologicznej, pod warunkiem odpowiedniego dostosowania się do nowych realiów i wykorzystania dostępnych narzędzi wsparcia.

Ostatnie zmiany

Unia Europejska podjęła kroki w kierunku złagodzenia niektórych wymogów związanych z Europejskim Zielonym Ładem, aby zwiększyć konkurencyjność gospodarki i odpowiedzieć na potrzeby rolników.

W styczniu 2025 roku Komisja Europejska przedstawiła plan o nazwie "Kompas Konkurencyjności", który zakłada uproszczenie zielonych regulacji. Celem jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla firm o co najmniej 25%, a dla małych i średnich przedsiębiorstw o 35%. Redukcja ta obejmuje przepisy dotyczące zrównoważonego rozwoju, należytej staranności oraz taksonomii. Działania te mają na celu podniesienie

Ponadto, w maju 2025 roku kraje członkowskie UE zatwierdziły zmiany we Wspólnej Polityce Rolnej, które znoszą część wymogów związanych z dekarbonizacją rolnictwa. Między innymi, wycofano obowiązek przeznaczania minimalnej części gruntów ornych na obszary nieprodukcyjne, takie jak grunty ugorowane. Zamiast tego wprowadzono zachęty finansowe dla rolników, którzy zdecydują się na takie działania. Dodatkowo, wprowadzono większą elastyczność w stosowaniu płodozmianu oraz uproszczono zasady dotyczące ochrony gleby, co ma na celu ułatwienie pracy rolnikom i dostosowanie wymogów do lokalnych warunków.

Te działania pokazują, że Unia Europejska stara się balansować między ambitnymi celami klimatycznymi a potrzebą wspierania konkurencyjności gospodarki i uwzględniania realiów sektora rolniczego.